سلسله نعمت اللهی سلطان علیشاهی گنابادی

هو

۱۲۱

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى‏ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ زيادتر از نصف.
وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ ساعات و ثلث و ربع و نصف شب را خداى مقدّر مى‏كند و اندازه مى‏گيرد، نه شما.

عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ شما هرگز نمى‏توانيد مقدار شب و روز را بشماريد يا نمى‏توانيد هر يك از شب و روز را به حساب بياوريد.
فَتابَ عَلَيْكُمْ يعنى خداوند از تكليف شما به قيام در نصف شب يا بيشتر يا كمتر از نصف درگذشت و اين حكم را از شما برداشت. ترجمه بيان السعادة، ج‏14، ص: 346
و لذا وارد شده كه اين آيه آيه‏ى اوّل را نسخ كرد.
فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ در نماز در شب هر مقدار كه ممكن است قرآن بخوانيد و قرينه‏ى مقام اقتضا مى‏كند كه مقصود خواندن قرآن در نماز شب باشد.
در خبرى از امام باقر عليه السّلام آمده است: هيچ پيامبرى نيامده است مگر آنكه نماز شب خوانده و هيچ پيامبرى نماز شب را در اوّل شب نخوانده است.
عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ اين جمله جواب سؤال و وجه ديگرى براى ترخيص است مِنْكُمْ مَرْضى‏ مريضانى كه قدرت بر قيام شب ندارند.
وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ عدّه‏اى مسافر هستند و قيام در شب براى آنها سخت است.
يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ مسافرينى كه طلب فضل خدا مى‏كنند، خواه فضل صورى مانند آن عدّه از مسافرين كه براى تجارت سفر كرده‏اند و خواه فضل معنوى مانند مسافرت براى طلب دين و علم.
وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ چون بعضى از نفوس حرص و ولع به عبادت و شب زنده‏دارى دارند، امر به ترك عبادت براى آنها سنگين بود، لذا امر به خواندن قرآن و نماز در شب را به مقدار ممكن تكرار كرد و امر اوّل مترتّب بر عدم احصا، توانايى و قدرت بود و آيه دوّم مترتّب بر مرض است.
از امام رضا عليه السّلام آمده است كه فرمود: هر مقدار از نماز شب و قرآن براى شما ممكن باشد انجام دهيد كه در آن خشوع قلب و صفاى باطن است. ترجمه بيان السعادة، ج‏14، ص: 347
وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ بيان نماز و زكات و مراتب آن دو و به پا داشتن نماز و دادن زكات گذشت.
وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ از اصل مالتان قرض بدهيد، يا بيان دادن زكات و ترغيب به آن است و اشعار به اين است كه هر كس زكات بدهد خداوند عوض آن را در دنيا يا در آخرت يا در هر دو مى‏دهد.
قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ اين جمله تعميم بعد از تخصيص يا بيان و تعميم قرض است.
تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً عين همان را كه قرض داده‏ايد مى‏يابيد بهتر از آن و پاداش و اجر آن را نيز بزرگ مى‏يابيد، يا اجر و پاداش آن را بهتر و بزرگتر از خود آن مى‏يابيد.
وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ در هنگام نماز و زكات استغفار كنيد تا خداوند انگيزه‏ها و دواعى نفسانى را بر شما بپوشانيد، يا در جمع احوالتان استغفار كنيد.
چون هيچ يك از شماها نيست مگر آنكه بديها و زشتيهايى دارد كه مناسب شأن او نيست و بايد استغفار كند. إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
ترجمه بيان السعادة، ج‏14، ص: 348

آنان که طلبـکار خدایید، خود آیید

بیرون ز شما نیست شمایید شمایید

چیزی که نکردید گم از بهر چه جویید؟

وانـدر طلـب گمشـده از بهر چرایید

فرمايشات حضرت آقای حاج دكتر نورعلی تابنده مجذوبعليشاه سال ١٣٩٣